(ភ្នំពេញ)៖ នាព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានអញ្ជើញជាអធិបតីភាពក្នុងសិក្ខាសាលាស្តីពី «ភាពធន់នឹងអាកាសធាតុ និងអន្តរកាលថាមពល៖ បច្ច័យសម្រាប់កម្ពុជា» ដែលសហរៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ និងស្ថាប័នផ្តល់ដំណោះស្រាយការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅវិមានមិត្ដភាព ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្រ្ដី។
សិក្ខាសាលានេះមានវាគ្មិនកិត្ដិសយគឺលោកសាស្រ្តាចារ្យ Jeffrey Sachs សេដ្ឋវិទូដ៏ល្បីល្បាញលំដាប់ពិភពលោក ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព នៃសាកលវិទ្យាល័យកូឡុំប៊ី (Columbia) និងជាប្រធានផ្នែកដោះស្រាយការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងមានការចូលរួមពី ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ដែលមកពីក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ក្រសួង ស្ថាប័នជាតិ និងអន្ដរជាតិ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សរុបប្រមាណជាង ៥០០ នាក់។
ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ វង្សី វិស្សុត បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ឆែម គាតរិទ្ធី ទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ដែលបានសហការជាមួយស្ថាប័នផ្តល់ដំណោះស្រាយការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីរៀបចំសិក្ខាសាលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ។ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រចាំការ បានគូសបញ្ជាក់ថាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាបញ្ហាអន្ដរវិស័យ (cross cutting issues) ដែលបានបង្កើតជាបច្ច័យអវិជ្ជមានដល់សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងធនធានធម្មជាតិយ៉ាងច្រើន ដូចជា ការបង្កើតឱ្យមានភាពអាសន្នផ្នែកមនុស្សធម៌, ការកាត់បន្ថយផលិតភាពកម្លាំងពលកម្ម, បញ្ហាសុខភាពសាធារណៈ, ការបន្ទច់បង្អាក់វិស័យកសិកម្ម, ជីវភាពរស់នៅ, ការបំផ្លិចបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីធនធានធម្មជាតិ ។ល។ ដែលរដ្ឋាភិបាលជុំវិញពិភពលោក ត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ខ្ពស់ ព្រមទាំងកំណត់ជាអាទិភាពគោលនយោបាយក្នុងការបន្សាំខ្លួនទៅនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ ទន្ទឹមនេះ ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្ដីប្រចាំការ សង្កេតឃើញថាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍មួយចំនួនបានចាប់ផ្ដើមងាកទៅរកការវិភាជធនធានបន្ថែមដល់ឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល ជាជាងទៅប្រភពថាមពលកកើតឡើងវិញ ដែលការណ៍នេះនឹងបន្ទច់បង្អាក់ដល់វឌ្ឍនភាពនៃការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុសាកល។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ក៏បានបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដឹកនាំដោយសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាប្រមុខ មានការប្តេជ្ញាចិត្តប្រកបដោយឆន្ទៈនយោបាយខ្ពស់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដោយការដាក់ឱ្យអនុវត្ដយុទ្ធសាស្រ្តអព្យាក្រឹតភាពកាបូន, យុទ្ធសាស្ត្រចក្រាវិស័យបរិស្ថាន ឆ្នាំ២០២៣-២០២៨ និងយុទ្ធសាស្រ្ដបញ្ចកោណ ដំណាក់កាលទី១ ព្រមទាំងចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងសកម្មភាពនិងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្នែកអាកាសធាតុរបស់អាស៊ាន, អនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (UNFCCC) និងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាដើម ដើម្បីសម្រេចជាប្រទេសផលិតថាមពលស្អាត និងឆ្ពោះទៅការសម្រេចបាននូវអត្រាកាបូនសូន្យនៅក្នុងឆ្នាំ២០៥០ (Net Zero 2050)។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ប្រទេសកម្ពុជានៅមានបញ្ហាប្រឈមហិរញ្ញវត្ថុ និងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងធនធានមនុស្ស ក្នុងការចូលរួមប្រយុទ្ធប្រឆាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសកល ដែលទាមទារឱ្យប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍បំពេញកាតព្វកិច្ច និងការសន្យាក្នុងការផ្ដល់ការគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនួយបច្ចេកទេស។
ជាមួយគ្នានេះ លោកសាស្រ្តាចារ្យ Jeffrey Sachs ក៏បានបានចែករំលែកពីទស្សនៈ និងបទពិសោធន៍ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព និងអន្តរកាលថាមពល ដោយបានគូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការប្តេជ្ញារបស់ប្រទេសទាំងអស់ចំពោះសុខសន្តិភាព, អភិបាលកិច្ចសកល, កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសកលដែលមានអង្គការសហប្រជាតិជាកម្លាំងស្នូលដ៏សំខាន់, និម្មាបនកម្មហិរញ្ញវត្ថុ និងការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា។ លោកសាស្រ្តាចារ្យ បានបញ្ជាក់ ប្រទេសមហាអំណាច និងប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការធានាសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពសម្រាប់សកលលោកទាំងមូល ដោយមិនត្រូវគាំទ្រ និងចំណាយច្រើនក្នុងបុព្វហេតុសង្គ្រាម និងជម្លោះយោធានោះទេ តែត្រូវផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ទំនិញសាធារណៈសកល ដូចជា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ, ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសុខសន្តិភាពជាដើម។ល។ សម្រាប់កម្ពុជា លោកសាស្រ្តាចារ្យ បានបង្ហាញការវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ទាំងក្នុងកម្រិតជាតិ តំបន់ និងសកល និងបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ មានជាអាទិ៍ការរក្សាសុខសន្តិភាព, ការធានាអភិបាលកិច្ចល្អ, ការវិនិយោគលើធនធានមនុស្ស និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ព្រមទាំងបច្ចេកវិទ្យា ហើយត្រូវខិតខំចូលរួមឱ្យបានជាអតិបរមាក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានដើម្បីធានាអំណាចនៃការចចារក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បីបុព្វហេតុការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងអន្តរកាលថាមពល។
សិក្ខាសាលានេះក៏បានការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរស់រវើក និងការពិភាក្សាយ៉ាងផុសផុលពីសំណាក់សិក្ខាកាម និងបញ្ចប់ដោយសេចក្ដីសមោនស្សរីករាយក្នុងបរិយាកាសយ៉ាងស្និទ្ធស្នាល និងភាតរភាព។
